Zachorowanie, zwykle kilkuetapowe leczenie oraz długotrwała rehabilitacja i zdrowienie skupiają uwagę chorego onkologicznie pacjenta na stanie swojego organizmu, występujących ubocznych objawach, dolegliwościach, odczuwanym dyskomforcie. Nie ma nic zaskakującego w tym, że codzienność chorego jest tematem niekończących się rozmów, analiz, rozważań i przewidywań. Nierzadko chorowanie stawia jego osobę oraz wszystko co dotyczy choroby w centrum uwagi i zainteresowania samego chorego, jego rodziny, znajomych i innych osób z otoczenia społecznego. Proces ten jest w pełni zrozumiały i stanowi jeden z elementów niezbędnego wsparcia dla pacjenta. Pewna trudność jaka w związku z tym powstaje dotyczy utrwalania się zwiększonej koncentracji na sobie i własnych przeżyciach, co rzutuje na istniejące i nowe kontakty społeczne. Może również prowadzić do zmian w funkcjonowaniu w kontaktach z poza onkologiczną ochroną zdrowia.
Podstawowe przejawy nadmiernej koncentracji na sobie dotyczą:
- odnoszenia wszystkich wydarzeń do własnej osoby i swojej sytuacji osobistej,
- nadmiernej wrażliwości na wszelkie sygnały płynące z otoczenia,
- wzmożonej uraźliwości w sytuacjach społecznych,
- poczucia wyjątkowości własnej sytuacji,
- potrzeby (nie zawsze świadomej) skupiania na sobie uwagi otoczenia,
- potrzeby nieustannego bycia w centrum zainteresowania i zabiegania o nie.
W pracy z pacjentem przejawiającym nadmierną koncentrację na sobie po zakończeniu leczenia onkologicznego warto zwrócić uwagę na to, by poświęcony czas czy zaangażowanie w pomoc łączyć z zachowaniem troskliwego, empatycznego dystansu, pozbawionego podkreślania szczególnego statusu (życzliwa oficjalność). Korzystny wpływ wywiera również sygnalizowanie zrozumienia dla stanu czy sytuacji pacjenta, pozbawione użalania się czy roztkliwiania nad nim.
Nie jest pomocne dla funkcjonowania pacjenta podkreślanie wyjątkowości jego osoby, sytuacji czy przeżyć lub negowanie potrzeby skupiania się na sobie, co jest odbierane jako lekceważenie lub odrzucenie i nie poprawia relacji ani nastawienia chorego do siebie i choroby.
Nadmierne skupienie na sobie może stanowić źródło problemów w kontaktach społecznych, ale posiada również pozytywne aspekty dla pacjenta w postaci niekwestionowanej motywacji do zajmowania się stanem swojego zdrowia, w tym udziałem w badaniach kontrolnych po zakończeniu leczenia.