Aspartam (E951) to jeden z najbardziej popularnych słodzików na świecie, który cechuje się bardzo wysoką słodkością. Słodzik ten jest najczęściej dodawany do napojów słodzonych (w tym gazowanych), gum do żucia i innych produktów typu "light". W porównaniu do innych substancji intensywnie słodzących nie wykazuje on niepożądanego, metalicznego lub gorzkiego smaku. Bardzo często aspartam jest stosowany w połączeniu z innym słodzikiem - acesulfamem K - pozwala to na uzyskanie słodyczy bardzo zbliżonej do cukru. Aspartam jako słodzik stołowy często występuje pod nazwami handlowymi Nutrasweet, SugarFree czy Aminosweet. Warto zaznaczyć, że jest również wykorzystywany jako składnik niektórych leków.
Na przestrzeni lat powstało wiele badań dotyczących jego rakotwórczości i szkodliwości. Wiadomo, że aspartamu nie mogą spożywać osoby z fenyloketonurią, ponieważ zawiera on w składzie aminokwas - fenyloalaninę, która dla osób z tą chorobą jest toksyczna. Z punktu widzenia technologii produkcji potraw, rozkłada się w podwyższonej temperaturze, dlatego nie ma sensu stosować go do wypieków, ponadto najczęściej wykorzystywany jest w produktach o niskim pH, ponieważ w środowisku zasadowym jest nietrwały i traci swój poziom słodkości. W porównaniu do cukru, aspartam nie powoduje wzrostu stężenia glukozy we krwi i nie wywołuje próchnicy. Stąd może być zalecany jako alternatywa dla cukru ze względu na to, że jego spożycie nie powoduje wzrostu stężenia glukozy we krwi. Dlatego rozważając wpływ aspartamu na gospodarkę węglowodanową można powiedzieć, że słodzik ten jest odpowiedni dla osób z cukrzycą czy insulinoopornością.
Dopuszczalny dzienny poziom spożycia aspartamu (ADI) wynosi 40 mg/kg masy ciała/dzień. Choć poziom ten jest kwestionowany i zdaniem wielu naukowców, powinien być obniżony. Jednakże w 2013 r. eksperci z Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) na podstawie przeglądu dostępnych badań uznali, że nie ma obaw co do bezpieczeństwa spożycia aspartam. Uznano, że wiele badań świadczących o potencjalnej szkodliwość tego słodzika, są niewiarygodne i w związku z tym nie miały one wpływu na ustalenie bezpieczeństwa dawki spożycia.
Na przestrzeni ostatnich lat opublikowano wiele badań naukowych dotyczących potencjalnego działania rakotwórczego aspartamu. Jednakże uzyskane wyniki okazały mało spójne i do końca wiarygodne. W 2006r. doświadczenia wykonane na zwierzętach dowodziły, że aspartam może być potencjalnie środkiem rakotwórczym. Autorzy prac zaobserwowali, że dodatek aspartamu do paszy szczurów powodował większą zapadalność na nowotwory złośliwe, w tym na białaczkę i chłoniaki. Jednak zwierzęta otrzymywały bardzo wysokie dawki aspartamu, dlatego gdyby przełożyć te wartości na typową dietę człowieka, to musiałby spożywać nawet ponad tysiąc litrów napojów zawierających aspartam.
Jednakże kilka lat później zauważono pewien związek pomiędzy spożywaniem napojów zawierających aspartam, a zwiększonym ryzykiem zachorowania m.in. na białaczkę czy szpiczaka mnogiego u mężczyzn. Jednakże podobny efekt zaobserwowano także w przypadku spożywania napojów gazowanych słodzonych cukrem co dowiodło, iż nie można na tej podstawie wnioskować o rakotwórczym działaniu aspartamu.
W 2019r. grupa doradcza z kilkunastu krajów zarekomendowała, aby Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) odniosła się i wysoce napiętnowała potencjalną rakotwórczość aspartamu u ludzi. W następnych latach badacze z Włoch dokonali ponownej oceny dotychczasowych badań na zwierzętach, poświęconych potencjalnemu działaniu rakotwórczemu aspartamu dowodząc, że istnieje znamienny wzrost zapadalności na nowotwory układu krwiotwórczego i limfatycznego (w tym na chłoniaki i białaczkę) u zwierząt narażonych na działanie aspartamu.
Biorąc pod uwagę wszystkie badania naukowe, nie można jednoznacznie określić statusu aspartamu w kontekście jego rakotwórczości. Jednak uwzględniając najnowsze doniesienia nie można stwierdzić, że aspartam (E951) jest w pełni bezpieczny i nie powoduje nowotworów u ludzi. Przy okazji należy też zaznaczyć, że niektóre osoby z wadami wrodzonymi, nowotworami mózgu, chorobą Alzheimera, stwardnieniem rozsianym lub padaczką wiążą swoją chorobę ze spożywaniem aspartamu. Jednak twierdzenia te nie są oparte na jakichkolwiek dowodach naukowych.