Jednym z lepiej udokumentowanych badań, analizujących ważkość czynników rozwoju choroby nowotworowej jest związek pomiędzy nadmiernym spożyciem cukru w diecie, nadmiernym zwiększeniem masy ciała (otyłością) oraz wysokim ryzykiem zachorowania na raka. Rozpatrując problem cukru w diecie pacjenta onkologicznego, nie ma potrzeby ustalania podziału na kategorie – „zły” i „dobry” cukier, bowiem wbrew utartym opiniom, glukoza nie stanowi jedynego pożywienia dla szybko mnożących się komórek nowotworowych, jednakże jej nadmierne spożycie z codzienną dietą, może wpływać niekorzystnie na stan całego organizmu.
Węglowodany to podstawowa grupa składników odżywczych ludzkiego organizmu. Pod pojęciem cukrów, tj. węglowodanów kryje cale bogactwo różnych związków. Ogólnie węglowodany dzielimy na cukry proste i cukry złożone. W naszej diecie powinniśmy natomiast zdecydowanie ograniczać cukry proste takie jak glukoza, fruktoza, galaktoza, maltoza, laktoza, sacharoza oraz skrobię. Ich nadmiar podaż oznacza sporą wartość energetyczną bez dodatkowych wartości odżywczych, które nasz organizm zamienia w tłuszcz.
W przypadku pacjenta onkologicznego szczególnie należy skupić się na właściwie zbilansowanym jadłospisie, aby zadbać o właściwe proporcje składników i nie dopuścić do rozwoju niedożywienia. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że węglowodany występują także w mięsie, w warzywach, wędlinach, a niekoniecznie tylko w słodyczach czy produktach zbożowych. Okazjonalne spożycie słodyczy pod postacią naturalnego miodu czy gorzkiej, ciemnej czekolady, nie jest zaraz szkodliwe.
Faktem jest, że komórka nowotworowa potrzebuje glukozy do swojego metabolizmu, jednakże wiemy, że wszystkie zdrowe komórki organizmu także potrzebują cukrów jako podstawowego „paliwa” do pozyskiwania energii niezbędnej do życia. Warto zaznaczyć, że prawidłowo funkcjonujące układy i narządy w organizmie, warunkują możliwość skutecznego leczenia onkologicznego.
Jedną z głównych przyczyn wzrostu masy ciała i otyłości, poza nadmierną podażą energii w diecie, okazuje się nadmierne spożywanie produktów o wysokim ładunku glikemicznym, które znacząco podnoszą stężenie cukru we krwi. Cukry znajdujące się w produktach z wysokim ładunkiem glikemicznym są szybko rozkładane i absorbowane do krwioobiegu, podnosząc tym samym gwałtownie poziom glukozy, a następnie jej gwałtowny spadek. Węglowodany z produktów o niskim ładunku glikemicznym (np. produkty pełnoziarniste, warzywa, nasiona roślin strączkowych) rozkładają się znacznie dłużej niż węglowodany rafinowane, przetworzone. W rezultacie glukoza uwalniana z tych produktów do krwioobiegu odbywa się powoli. Dzięki temu poziom glukozy we krwi jest zrównoważony. Nadmiar węglowodanów uszkadza, zarówno krew jak i tętnice, natomiast zbyt niski poziom cukru we krwi powodują uwalnianie hormonu stresu (kortyzolu), który skutecznie wzmaga chęć jedzenia pokarmów.
Wyżej wymienione czynniki ściśle łączą się ze znaczącym wzrostem zachorowania na choroby nowotworowe, szczególnie raka piersi. Odnotowano, że kaskada przemian tj. wysokoenergetyczna dieta > wysokie spożycie cukru > wysoki poziom hemoglobiny glikowanej > wysoki poziom insuliny oraz tzw. wysoki czynnik wzrostu IGF-1 wiążą się ze zwiększonym zagrożeniem nowotworami. Konsumpcja potraw o wysokim ładunku glikemicznym jest łączona z wyższym zagrożeniem wieloma typami nowotworów m.in. raka sutka, jelita grubego, trzustki, jajników, tarczycy, żołądka. Jednocześnie dieta o niskim indeksie i/lub ładunku glikemicznym prowadzi do mniejszego ryzyka rozwoju wyżej wymienionych typów raka.
Kontrolowanie stężenia cukru we krwi pozwala na utrzymanie stałej masy ciała. Bardzo ważne jest aby dostarczać więcej błonnika i białek, bowiem taki posiłek sprawi, że wolniej będą się uwalniały węglowodany, co wpłynie na utrzymanie równowagi poziomu glukozy we krwi. Oto kilka przykładów łączenia produktów białkowych z węglowodanami o wysokiej zawartości błonnika:
- do przekąsek owocowych i płatków śniadaniowych dodawaj pestki lub orzechy,
- kromkę pełnoziarnistego pieczywa zjadaj z jajkiem lub pastą z gotowanej fasoli,
- rybę lub indyka podawaj z brązowym ryżem,
- placuszki zbożowe spożywaj z twarożkiem.
Pamiętaj, że to nie sama glukoza stanowi zagrożenie w kontekście rozwoju chorób nowotworowych, lecz źle zbilansowana pod względem podstawowych składników odżywczych dieta, która prowadzi do nadmiernej masy ciała czy otyłości.