Białko jest jednym z najważniejszych składników Pacjenta w czasie leczenia onkologicznego, gdyż potrzebuje go znacznie więcej niż przed chorobą!
W każdym posiłku powinno znaleźć się co najmniej jedno źródło białka, np. produkty mleczne, chude mięso, ryba, jaja lub nasiona roślin strączkowych. Białko jest niezbędne do prawidłowego przebiegu wielu procesów życiowych, jest niezbędne m.in. do budowy i odbudowy zużywających się tkanek, stanowi podstawowy składnik krwi, limfy, hormonów i enzymów. Szereg białek wchodzi w skład ciał odpornościowych, utrzymuje właściwe pH płynów ustrojowych, stanowi nośnik niektórych witamin i składników mineralnych oraz bierze udział w regulowaniu ciśnienia krwi. Odpowiednia ilość tego składnika jest konieczna, gdyż bez niej ludzkie ciało nie może prawidłowo funkcjonować. Zdrowy człowiek zużywa i traci białko, dlatego musi je regularnie dostarczać w posiłkach w ilościach odpowiednich do swoich potrzeb. W przypadku nowotworu zapotrzebowanie na białko zwiększa się nawet o 60‑70%, dlatego należy zadbać o właściwe jego spożycie.
W chorobie nowotworowej, należy zwrócić szczególną uwagę na ilość białka w diecie, gdyż może mieć wpływ na to, jak będzie funkcjonować organizm chorego Stąd, należy zadbać o spożycie białka w aspekcie ilościowo-jakościowym, szczególnie w okresie leczenia onkologicznego, tj.:
- pacjenta przygotowującego się do operacji lub rekonwalescencji;
- pacjenta w trakcie chemio- bądź radioterapii.
W diecie osoby zdrowej, dostarczenie odpowiedniej ilości białka nie jest trudne, więc bywa że zdecydowanie częściej możemy mieć problem z nadmiarem niż niedoborem tego składnika.
⃰ wielkość optymalnego zapotrzebowania (dla pacjenta onkologicznego ilość białka waha się od 1-2 g/kg masy ciała/dobę);
Białko występuje w większości produktów spożywczych, jednak nie każde będzie miało podobną wartość odżywczą. Pacjent onkologiczny potrzebuje głównie białka pełnowartościowego, które winno stanowić blisko ⅔ całego zapotrzebowania. Białko mięsa i jego przetworów, ryb, jaj oraz mleka i produktów mlecznych, cechuje najlepszy skald aminokwasów, które nie jesteśmy w stanie syntetyzować w organizmie, tzw. aminokwasy egzogenne.
Oczywiście białko możemy pozyskać również ze źródeł roślinnych, jednak jest ono trudniej wchłanialne ze względu na obecność błonnika i różnych czynników ograniczających jego trawienie tzw. inhibitory. Najlepszymi roślinnymi źródłami białka są suche nasiona roślin strączkowych. Spore jego ilości znajdziemy również w kaszach i orzechach. Do źródeł białka niepełnowartościowego zaliczamy zboża, warzywa, orzechy i ziemniaki. Nie oznacza to jednak, że wegetarianie są skazani na niedobór białka. Ze źródeł roślinnych najlepiej przyswajalnym są białko soi (90%), soczewicy (85%) czy białej fasoli (73%). Zdolność przyswajalności można zwiększyć poprzez odpowiednie zestawienie tych produktów w diecie, np. zbożowe z mlecznymi, warzywa z kaszami czy ryżem bądź jajkami.
Jednocześnie należy zaznaczyć, że dostarczenie odpowiedniej ilości i jakości białka może być szczególnie trudne, jeśli występują u pacjenta problemy z apetytem, mdłości, biegunki, zaburzenia odczuwania smaku i zapachu czy bolesność jamy ustnej, będące często efektami ubocznymi prowadzonego leczenia onkologicznego. W takim przypadku, warto zwrócić uwagę na produkty wzbogacające dietę, dodawane do potraw ciepłych bądź zimnych: zup, sosów, deserów, przecierów, napojów. Włączenie preparatów białka w proszku lub specjalnych wysokobiałkowych preparatów odżywczych.
Ważnym zagadnieniem jest nie tylko ilość białka w diecie, ale także odpowiednie spożycie energii, tj. podaż węglowodanów i tłuszczów, bowiem zbyt mała wartość energetyczna diety oznacza, że białko nie zostanie wykorzystane w celach budulcowych, ale jako źródło energii.