Możliwości poprawy przebiegu procesów poznawczych po chemioterapii

Skargi chorych dotyczące pogorszenia/osłabienia procesów poznawczych po chemioterapii koncentrują się zwykle wokół występowania:

  • luk w pamięci – zapominanie nazw, faktów, które zwykle pamięta się z łatwością; trudności w przypominaniu sobie imion, dat, konkretnych wydarzeń; zapominanie dobrze znanych słów – wrażenie, że „ma się słowo na końcu języka”;
  • problemów z koncentracją – trudności w skupieniu się na wykonywanej czynności; męczliwość, łatwe rozpraszanie się;
  • trudności przy robieniu kilku rzeczy na raz – kłopoty w utrzymaniu wielozadaniowości i skutecznym robieniu kilku czynności jednocześnie, np. gotowanie obiadu i rozmawianie przez telefon;
  • ogólnego wydłużenia czasu realizowania zadań – wydłużenie czasu reakcji, ale też trudności w organizacji i planowaniu, odczuwalnie wolniejsze myślenie i przetwarzanie informacji;
  • uczucia dezorientacji i „przymglenia”.

W celu uzyskania poprawy funkcjonowania oraz zapewnienia pacjentowi większego komfortu psychicznego można zastosować następujące niefarmakologiczne formy  pomocy:

  • sporządzanie zapisków i notatek – zapisywanie ważnych wydarzeń i spraw do załatwienia pozwala uporządkować działania i zmniejszyć lęk oraz poczucie bezradności;
  • korzystanie z pomocy bliskich – chodzenie na wizyty lekarskie z osoba bliską daje pewność, że (najlepiej przygotowane wcześniej pytania) zostaną zadane lekarzowi i wszystkie zalecenia lekarza zostaną zapamiętane;
  • regularny wysiłek fizyczny – może poprawić samopoczucie fizyczne i zmniejszyć stałe poczucie zmęczenia. (Wskazuje się na korzystny prewencyjny i terapeutyczny wpływ wysiłku fizycznego na chemobrain);
  • ćwiczenie umysłu – zalecane są wszelkie zadania intelektualne. Warto pamiętać aby nie były zbyt łatwe i zbyt powtarzalne (często tak jest z krzyżówkami) lub zbyt trudne (będzie to rodzić frustracje i zniechęcać do ćwiczeń);
  • nauka języków obcych;
  • zachowywanie codziennej rutyny – te same codzienne czynności pozwalają skupić się na nich lepiej i przywrócić biegłość wykonania;
  • dobry sen i odpoczynek – zachowywanie prawidłowej higieny snu może okazać się jednym z najważniejszych zaleceń – badania pokazują, że sen zbyt krótki lub złej jakości wpływa na pogorszenie funkcji poznawczych;
  • różnorodność diety – chodzi nie tylko o obecność warzyw i owoców (polifenole, antyoksydanty), ale także o unikanie diet eliminacyjnych lub monodiet;
  • prowadzenie treningów z wykorzystaniem programów komputerowych, które poprawiają pamięć, sprawność psychomotoryczną, uwagę i uczenie się.

W przypadku braku postępów po zastosowaniu niefarmakologicznych sposobów poprawy działania procesów poznawczych, pozostaje zastosowanie odpowiednio indywidualnie dobranych leków stymulujących. Brak postępów powinien również skłonić do oceny stanu psychicznego, szczególnie pod kontem wystąpienia zaburzeń depresyjnych.

0709 Data dodania 07.09,2023

Wybaczanie sobie

Wybaczanie jest trudne choćbyśmy nawet chcieli się w nim ćwiczyć. Gdy opadnie większość emocji związanych z zachorowaniem, dla wielu osób aktualne pozostaje mierzenie się z przyczynami i skutkami zachorowania i leczenia. W początkowym okresie diagnozowania i terapii nowotworu poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o przyczynę, uwarunkowania choroby nowotworowej jest wyrazem dążenia do odzyskania poczucia sprawowania kontroli nad zdarzeniami, własnym zdrowiem i życiem. I choć racjonalna część nas wie, że życie człowieka nie podlega jego pełnej kontroli, a wiele zdarzeń ma miejsce niezależnie od naszej woli, to doświadczenie awersyjnego zdarzenia jakim jest poważna choroba narusza poczucie, że panujemy nad sytuacją, życiem, sekwencją zdarzeń. Czytaj więcej
0709 Data dodania 07.09,2023

Opiekowanie się sobą

Zasadniczo każdy wie, że podczas choroby, poza właściwą terapią,  niezbędna jest pielęgnacja, troska i opieka.  Chorowanie i zdrowienie narażają na zwiększone nasilenie frustracji i tym samym wymagają cierpliwości samego siebie dla … siebie. Nie chodzi o użalanie się nad sobą, pobłażanie sobie, utwierdzenie się w przekonaniu, że skoro wystąpiła choroba nowotworowa i ma/miało miejsce jej obciążające leczenie, to nieuprawnione jest wymaganie i oczekiwanie od siebie wysiłku czy funkcjonowanie na takich zasadach i z takimi zobowiązaniami jak inni, jak również my wcześniej. Rzecz w tym, by w chwilach/okresach gorszego nastroju, psychicznego dyskomfortu, zniechęcenia czy rozdrażnienia poszukać w sobie odpowiedzi na pytanie co spowodowało taki stan oraz co  może pomóc w przywróceniu  lepszego samopoczucia. Czytaj więcej
1108 Data dodania 11.08,2023

Bycie w centrum uwagi vs. unikanie zainteresowania otoczenia

Nierzadko chorzy skarżą się na brak zrozumienia swoich przeżyć i położenia życiowego spowodowanego przez zachorowanie na nowotwór. Pojawia się wtedy pokusa, by myśleć, że chorego może wyłącznie zrozumieć ten kto wcześniej sam chorował. Ile w tym prawdy? Ile uogólnień, przekłamania? Czytaj więcej
1108 Data dodania 11.08,2023

Przyjmowanie pomocy i proszenie o nią

W sytuacji chorowania, podobnie jak po prostu w życiu nie zawsze i nie we wszystkim jesteśmy samodzielni i samowystarczalni. Dotyczy to również sytuacji trudnych i obciążających psychicznie. Wcale nie rzadko potrzebujemy pomocy innych osób, czasami kogoś bliskiego, a niekiedy profesjonalisty. Aby pomoc była skuteczna musi być dostępna, czyli dana, zapewniona przez kogoś oraz przyjęta przez jej adresata, osobę pomocy potrzebującą. Skoro relacja pomocowa jest dawczo-biorcza, to powinna być prosta i oczywista, tym bardziej że wśród bliskich osób polega na powtarzającej się sekwencji wymiany i zmiany stron Czytaj więcej