Na każdą przyjmowaną wobec dowolnego obiektu czy zdarzenia postawę, składa się posiadana wiedza (sądy i przekonania), emocje oraz gotowość do podejmowania zachowań. Postawy pacjentów wobec choroby i leczenia kształtują się w oparciu o utrwalone wcześniej sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych i psychicznie obciążających. Do najczęściej spotykanych należą:
- postawa ucieczkowa, która opiera się na mechanizmach obronnych osobowości w formie zaprzeczania chorobie, lękowi, poczuciu zagrożenia, przeżywanym trudnościom. Jej stosowanie chroni doraźnie przed silnymi negatywnymi emocjami, ale uniemożliwia plastyczną adaptację do zmieniającej się sytuacji i powoduje skumulowanie przeżyć w odroczonym czasie;
- postawa aktywności i walki - skłania do traktowania choroby w kategoriach wyzwania, pobudzając gotowość do aktywnego przeciwstawiania się chorobie i mobilizuje w trudnych chwilach;
- postawa stoickiej akceptacji, którą charakteryzuje przesadne panowanie nad emocjami wynikające z fatalistycznego uznania powagi choroby i poddania się losowi. Opanowanie może stwarzać wrażenie spokoju i dojrzałej współpracy w trakcie leczenia, jest jednak wyrazem rezygnacji z walki przed jej podjęciem;
- postawa bezradności – beznadziejności, która stanowi wyraz biernego poddania się chorobie i leczeniu, wyraża pesymistyczne nastawienie, przebiegające z depresyjnym nastrojem. Postawa ta jest bardziej ekspresyjnie wyrażana od aemocjonalnego stoickiego spokoju lecz w porównywalnym stopniu nie sprzyja adaptacji.
Aktywna postawa przyjmowana przez pacjentów działa mobilizująco, zmniejsza poczucie bezradności, łagodzi stres oraz podwyższa poczucie jakości życia w chorobie (HRQL – health related quality of life).