Manualny drenaż limfatyczny - przykład postępowania

Manualny drenaż limfatyczny (MDL) może być stosowany z dobrym skutkiem w przypadku wtórnego obrzęku limfatycznego kończyny górnej u kobiet leczonych z powodu raka piersi.

Przykładowy schemat postępowania manualnego drenażu limfatycznego u kobiet z obrzękiem kończyny górnej po leczeniu raka piersi z jednostronną limfadenektomią:

1. Okolica szyi – postępowanie przygotowawcze.
2. Tułów - strona frontalna – drenaż centralny.
3. Tułów - strona dorsalna – drenaż centralny.
4. Kończyna górna:
   1. ramię,
   2. przedramię,
   3. ręka.

Chwyty szczegółowe

Okolica szyi - postępowanie przygotowawcze:

Pacjent ułożony w pozycji leżenie tyłem (na plecach), terapeuta stoi z boku pacjenta.

1. Chwyty kontaktowe – głaskanie wzdłuż obojczyków, od mostka w kierunku wyrostka barkowego.
2. Bierne ruchy obręczy barkowej – żyła podobojczykowa jest zrośnięta z powięzią mięśniówki klatki piersiowej, dlatego ruchy obręczy barkowej wpływają na obszerność naczynia. Dzięki biernym ruchom obręczy barkowej przyspieszony jest powrotny przepływ żylny w żyle podobojczykowej.
3. Okolica węzłów chłonnych szyjnych dolnych (okolica dołów nadobojczykowych).
   Chwyt: stojące koła opuszkami palców.
4. Okolica węzłów chłonnych szyjnych górnych – wzdłuż przebiegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.
   Chwyt: stojące koła w miejscu stroną dłoniową ręki.
5. Okolica karku – wzdłuż kresy karkowej w kierunku węzłów chłonnych szyjnych dolnych.
   Chwyt: stojące koła w miejscu stroną dłoniową ręki.
6. Okolica przed- i zamałżowinowa.
   Chwyt: stojące koła w miejscu stroną dłoniową ręki w kierunku węzłów chłonnych szyjnych dolnych.
7. Okolica części zstępującej mięśnia czworobocznego.
   Chwyt: stojące koła w miejscu stroną dłoniową ręki w kierunku węzłów chłonnych szyjnych dolnych.
8. Okolica wyrostka barkowego łopatki.
   Chwyt: stojące koła w miejscu stroną dłoniową ręki w kierunku węzłów chłonnych szyjnych dolnych.
9. Chwyty uspokajające – głaskanie wzdłuż obojczyków, od mostka w kierunku wyrostka barkowego.

Drenaż centralny strona frontalna

Pacjent ułożony w pozycji leżenie tyłem (na plecach), terapeuta stoi z boku pacjenta.

1. Dół pachowy strony nieoperowanej (węzły chłonne pachowe).

1. Chwyt: stojące koła w miejscu.
2. Bok klatki piersiowej strony nieoperowanej.
   Chwyt: stojące koła w miejscu oburącz i naprzemiennie, w kierunku dołu pachowego.
3. Obszar nad piersią.
   Chwyt: stojące koła w miejscu oburącz dachówkowato w kierunku dołu pachowego.
4. Gruczoł piersiowy.
   Chwyt: kombinacja chwytu pompującego i stojących kół.
5. Klatka piersiowa, okolica pod piersią – strona nieoperowana.
   Chwyt: kombinacja chwytów obrotowych i stojących kół naprzemiennie. W pierwszej fazie ruchy prowadzi się od pionowej linii podziału w kierunku strony bocznej, w drugiej fazie do dołu pachowego strony nieoperowanej.
6. Obszar nad piersią.
   Chwyt: stojące koła w miejscu oburącz dachówkowato w kierunku dołu pachowego.
7. Węzły chłonne przymostkowe i przestrzenie międzyżebrowe – chwyty głębokie.
8. Klatka piersiowa, obszar nad blizną i nad piersią.
   Chwyt: stojące koła w miejscu i naprzemiennie - od strony operowanej do dołu pachowego strony nieoperowanej.
9. Węzły chłonne pachwinowe po stronie operowanej.
   Chwyt: stojące koła w miejscu.
10. Okolica poniżej poprzecznej linii podziału strony operowanej.
    Chwyt: stojące koła w miejscu w kierunku dołu pachwinowego strony operowanej.
11. Okolica klatki piersiowej poniżej blizny – strona operowana.
    Chwyt: kombinacja chwytów obrotowych i stojących kół naprzemiennie. W pierwszej fazie ruchy prowadzi się od pionowej linii podziału w kierunku strony bocznej, w drugiej fazie do dołu pachwinowego.
12. Chwyt tzw. „90°” - kombinacja chwytu obrotowego na stronie frontalnej klatki piersiowej od strony operowanej w kierunku dołu pachowego strony nieoperowanej i chwytu pompującego na stronie bocznej, operowanej, w kierunku dołu pachwinowego.

Drenaż centralny strona dorsalna

Pacjent ułożony w pozycji leżenie przodem (na brzuchu), terapeuta stoi z boku pacjenta.

1. Dół pachowy strony nieoperowanej (węzły chłonne pachowe) – stojące koła w miejscu.
2. Bok klatki piersiowej strony nieoperowanej.
   Chwyt: stojące koła w miejscu oburącz i naprzemiennie, w kierunku dołu pachowego.
3. Okolica łopatki strony nieoperowanej.
   Chwyt: stojące koła w miejscu od wyrostków kolczystych kręgosłupa w kierunku węzłów chłonnych pachowych strony nieoperowanej.
4. Strona dorsalna klatki piersiowej, powyżej poprzecznej linii podziału strona nieoperowana.
   Chwyt: kombinacja chwytów obrotowych i stojących kół naprzemiennie.

1. W pierwszej fazie ruchy prowadzi się od wyrostków kolczystych kręgosłupa w kierunku strony bocznej, w drugiej fazie do dołu pachowego strony nieoperowanej.

5. Węzły chłonne przykręgosłupowe - chwyty głębokie.
6. Strona dorsalna klatki piersiowej.
   Chwyt: stojące koła w miejscu i naprzemiennie - od strony operowanej do dołu pachowego strony nieoperowanej.
7. Okolica poniżej poprzecznej linii podziału strony operowanej.
   Chwyt: stojące koła w miejscu w kierunku dołu pachwinowego strony operowanej.
8. Strona dorsalna klatki piersiowej – strona operowana.
   Chwyt: kombinacja chwytów obrotowych i stojących kół naprzemiennie. W pierwszej fazie ruchy prowadzi się od pionowej linii podziału w kierunku strony bocznej, w drugiej fazie do dołu pachwinowego.
9. Chwyt tzw. 90° - kombinacja chwytu obrotowego na stronie dorsalnej klatki piersiowej i chwytu pompującego na stronie bocznej tułowia.

Kończyna górna

Pacjent ułożony w pozycji leżenie tyłem (na plecach), terapeuta stoi z boku pacjenta.

Przy opracowaniu kończyny górnej u kobiet leczonych z powodu raka piersi należy uwzględnić limfadenektomię pachową. Wykonując manualny drenaż limfatyczny należy omijać dół pachowy strony operowanej.

1. Okolica mięśnia naramiennego.
   Chwyt: stojące koła w miejscu i naprzemiennie.
2. Strona zewnętrzna ramienia – w pierwszej kolejności część bliższa, następnie środkowa i dalsza.
   Chwyt: stojące koła w miejscu i naprzemiennie.
3. Strona wewnętrzna ramienia.
   Chwyt: stojące koła w miejscu i naprzemiennie w kierunku zewnętrznym ramienia.
4. Strona tylna ramienia.
   Chwyt: stojące koła w miejscu i naprzemiennie w kierunku zewnętrznym ramienia.
5. Strona zewnętrzna ramienia.
   Chwyt: stojące koła w miejscu i naprzemiennie.
6. Okolica stawu łokciowego, nadkłykcia przyśrodkowego i bocznego.
7. Przedramię po stronie zginaczy.
   Chwyt: stojące koła w miejscu i chwyty czerpakowe.
8. Przedramię po stronie prostowników.
   Chwyt: stojące koła w miejscu i chwyty czerpakowe.
9. Ręka po stronie dłoniowej - chwyty specjalne tzw. „obrzękowe”.
10. Ręka po stronie grzbietowej - chwyty specjalne tzw. „obrzękowe”.