Śmiertelność z powodu raka piersi zmniejsza się dzięki ulepszonej diagnostyce i nowoczesnym metodom leczeniu. Wraz ze wzrostem przeżywalności coraz bardziej istotne stają się działania poprawiające jakość życia leczonych i wyleczonych z choroby nowotworowej pacjentów. Obrzęk limfatyczny związany z rakiem piersi (BCRL - breast cancer treatment-related lymphedema) zdecydowanie pogarsza jakość życia i dlatego podejmowane są starania aby jemu zapobiegać. Niestety nadal, pomimo nowoczesnych metod leczenia, obrzęk limfatyczny związany z rakiem piersi (BCRL) dotyka około 3 do 5 milionów pacjentów na całym świecie. Wskaźniki częstości występowania BCRL wahają się od 2% do 77% w zależności od rodzaju terapii lokalno-regionalnych i systemowych. Obrzęk limfatyczny związany z rakiem piersi (BCRL) - wynika z zaburzeń układu limfatycznego i związany jest z nadmiernym gromadzeniem się płynu w przestrzeni śródmiąższowej. Najczęściej obrzęk kończyny górnej rozpoznawany jest kiedy równica obwodów pomiędzy porównywanymi kończynami jest większa od 2 centymetrów lub różnica objętości pomiędzy kończynami przekracza 200 ml.
Kluczowe w profilaktyce obrzęku limfatycznego jest zidentyfikowanie pacjentów z wysokim ryzykiem rozwoju obrzęku BCRL aby mogli być monitorowani i leczeni przed wystąpieniem obrzęku przewlekłego – nieodwracalnego.
Czynniki ryzyka rozwoju obrzęku limfatycznego związanego z rakiem piersi (BCRL):
- chirurgia węzłów chłonnych (limfadenektomia),
- regionalne promieniowanie węzłów chłonnych (RLNR) – radioterapia,
- wysoki wskaźnik masy ciała (BMI) w momencie diagnozy,
- zapalenie tkanki łącznej okolicy operowanej,
- obrzęk subkliniczny.
Działania profilaktyczne obrzęku limfatycznego kończyny górnej po leczeniu raka piersi powinny obejmować:
- minimalizowanie interwencji chirurgicznych w obrębie dołu pachowego strony operowanego gruczołu piersiowego,
- ograniczenie pola napromieniowania (radioterapii),
- jednoczasowa z zabiegiem limfadenektomii rekonstrukcja połączeń limfatycznych,
- działanie farmakologiczne przeciwzapalne (w razie potrzeby),
- wczesna diagnostyka i monitorowanie sprawności układu limfatycznego (np. spektroskopia bioimpedancyjną (BIS), limfografia fluorescencyjna - ICG)
- wczesna fizjoterapia – terapia manualna,
- zaopatrzenie kompresyjne – rękaw przeciwobrzękowy – profilaktyczny I stopnia noszony przez okres ok. 4 tygodni przez 8-12 godzin dziennie.